Od wielu lat można zaobserwować coraz częstsze zastosowanie innowacyjnych robotów w operacjach chirurgicznych. Niedawno Krakowski Szpital Uniwersytecki zakupił nowoczesnego robota chirurgicznego „Senhance”. Jaka jest jego budowa i jakie zabiegi się z jego pomocą wykonuje?
Historia robotów chirurgicznych
Już w latach 90. ubiegłego wieku wykonano pierwsze testy z zastosowaniem robotów w medycynie. Od samego początku uważano, że ta technologia jest przyszłością tej dziedziny. Powstało wtedy wiele prototypów, które jednak nie do końca spełniały oczekiwania twórców. Pierwsze operacje na ludziach z wykorzystaniem robota wykonano w Lipsku, a także w Paryżu na początku 1998 roku. Oba zabiegi „przeprowadził” – oczywiście pod okiem doświadczonych chirurgów — robot o nazwie da Vinci pochodzący z USA.
Zbudowany on jest z konsoli chirurgicznej wyposażonej w specjalne, ergonomiczne joysticki, którymi steruje chirurg oraz robota posiadającego trzy lub cztery ramiona — w zależności od jego modelu.
Warto wspomnieć także o Zeusie — również z Ameryki Północnej, który trafił na rynek w roku 2001. Od 1996 do 2001 roku przy jego pomocy przeprowadzono wiele próbnych operacji i zabiegów. We wrześniu 2001 roku zrobiło się o nim bardzo głośno. Francuski lekarz Jacques Marascaux przy jego użyciu wykonał operację usunięcia pęcherzyka żółciowego. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że dokonał tego, będąc w Nowym Jorku, a pacjentka była operowana w Strasburgu! Była to pierwsza na świecie teleoperacja.
W roku 2003 firmy produkujące obydwa roboty połączyły się i od tego momentu zaprzestano prac nad Zeusem na rzecz dalszego rozwoju robota da Vinci. Obecnie jest on wykorzystywany w szpitalach na całym świecie i wykonał już setki tysięcy operacji chirurgicznych. Jednak świat poszedł o krok dalej i stworzono jeszcze bardziej niezwykłego robota chirurgicznego.
„Senhance” przyszłością medycyny
Zacznijmy od tego, że ten innowacyjny robot sterowany jest za pomocą gałek ocznych lekarza, który wykorzystuje tę możliwość, do dopasowania pola widzenia. Maszyna posiada cztery wielofunkcyjne ramiona, które poruszają się z niebywałą precyzją. W każdym z nich umieszczane są instrumenty chirurgiczne lub np. aparat endoskopowy, niezbędny podczas przeprowadzania operacji laparoskopowych.
Medyk może wykonywać ruchy endoskopem oraz podporządkowywać instrumenty do najbardziej odpowiednich ramion robota. Do sterowania robotem służy specjalna ergonomiczna konsola. Dzięki niej, za pomocą specjalnych joysticków, lekarz jest w stanie zlecać instrukcje wszystkim instrumentom chirurgicznym, umieszczonym w ramionach robota.
Podczas ich obsługi nowoczesny system umożliwia jednemu specjaliście, operowanie instrumentami chirurgicznymi oraz sterowanie ruchem kamery jednocześnie — właśnie za pomocą oczu. A wszystko dzięki nowoczesnej technologii, gdyż robot potrafi śledzić ruchy gałek ocznych chirurga. Lekarz może stosować ten mechanizm do dopasowania pola widzenia, poruszając endoskopem czy podporządkowując instrumenty do najbardziej odpowiednich ramion urządzenia.
Robot „Senhance” oprócz wykonywania zabiegów urologicznych, ginekologicznych czy operacji jamy brzusznej umożliwia również wykonywanie mikrolaparoskopii.
Pierwszy taki robot w Polsce
Dzięki środkom finansowym pochodzącym z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego krakowski Szpital Uniwersytecki zakupił robota chirurgicznego „Senhance”. Kosztował on ponad 10 milionów złotych i według specjalistów jest wart tych pieniędzy. Jest to pierwsze tak nowoczesne i innowacyjne urządzenie w naszym kraju. Obecnie wykonuje on zabiegi oraz operacje na terenie bloku operacyjnego Oddziału Klinicznego Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej krakowskiego szpitala. Na razie tylko w trybie szkoleniowym. Lekarze potrzebują trochę czasu, aby nauczyć się współpracować z nowym sprzętem.
Aktualnie w Polsce posiadamy tylko jedno takie urządzenie. Czy będzie ich z czasem więcej? Miejmy nadzieję, że tak się stanie. Istotny jest fakt, że roboty chirurgiczne tylko pomagają lekarzom w zabiegach. Nadal to chirurg-człowiek jest osobą prowadzącą zabieg i bierze odpowiedzialność za zdrowie i życie pacjenta.
Opracowanie własne/Redakcja
Źródło:
