„PAPIEROLOGIA”

Na początek trochę teorii…

 Należy zaznaczyć, że – celem zaspokojenia indywidualnych potrzeb pacjenta i lekarza – innego rodzaju PL wymagany jest na poziomie apteki ogólnodostępnej, a inny na poziomie szpitala. Proces ten może przybierać różne formy – od prostej usługi polegającej na analizie recept do głęboko przemyślanego klinicznie rozważania na temat stosowanych leków.

Co należy wziąć pod uwagę dokonując przeglądów lekowych?

1. Rolę pacjenta – w tym procesie, bowiem przekonania, zapatrywania, poglądy i postrzegania przez pacjenta stosowanej farmakoterapii pozwalają na zdefiniowanie z nim wspólnych założeń i celów terapeutycznych do osiągnięcia oraz oczekiwań względem terapii.
2. Optymalizację – wpływu leków na organizm chorego. 
3. Minimalizację – liczby problemów lekowych.
4. Ograniczenia – niepotrzebnego zużycia leków

Nowe spojrzenie na konsultacje

Przegląd lekowy stwarza farmaceucie możliwość rozwijania umiejętności i kompetencji w zakresie konsultacji. Zmienia orientację zawodową farmaceuty z wytwórcy oraz wydawcy leku na konsultanta w zakresie nadzoru nad farmakoterapią i jej bezpieczeństwem. Przeglądy lekowe to też niewątpliwe usprawnienie pracy lekarzy, bowiem zebranie szczegółowych informacji o lekach pozwala na skrócenie czasu konsultacji lekarskiej, co z kolei przyczynia się do ekonomizacji ich pracy. Dzięki temu lekarz może więcej uwagi poświęcić samemu pacjentowi, przeprowadzając wnikliwe badania podmiotowe i przedmiotowe.

Jak wygląda rzeczywistość?

Wykonywanie przeglądów lekowych w Polsce – mimo ujęcia ich w zakresie koncyliacji lekowej wg wytycznych WHO oraz CMJ (Centrum Monitorowania Jakości) w Systemie Ochrony Zdrowia – nastręcza pewnych trudności, wynikających przede wszystkim z braku jasnych regulacji prawnych dotyczących PL oraz braku finansowania tego typu świadczeń. Pełny przegląd lekowy jest skomplikowanym procesem i może być czasochłonny, m.in. ze względu na sposób zbierania danych: najpierw w formie papierowej, a następnie wprowadzenia do systemu informatycznego. Warto zaznaczyć, że w Polsce nadal przeglądy lekowe rejestruje się najczęściej we wspomnianej formie papierowej.

Niemniej jednak przeglądy lekowe wykonywane przez farmaceutę przynoszą szereg korzyści, co wyraźnie widać w krajach zachodnich, gdzie takie rozwiązania zostały wprowadzenie do systemu ochrony zdrowia.

Cele przeglądów lekowych

1. Umożliwienie pacjentowi zadawania pytań i zwrócenie uwagi na problemy pacjenta w związku ze stosowaniem swoich leków.
2. Szukanie możliwości poprawy lub optymalizacji korzyści płynących z indywidualnie dopasowanej terapii.
3. Przeprowadzenie przeglądu w sposób usystematyzowany i ustrukturyzowany przez osobę kompetentną.
4. Przygotowanie alternatywnych propozycji farmakoterapii, z uwzględnieniem wskazań lekarza i sugestii pacjenta.
5. Wyraźne udokumentowanie przeglądu lekowego w historii medycznej pacjenta.
6. Monitorowanie i zapisywanie rezultatów wprowadzonych zmian w farmakoterapii pacjenta.

por. mgr farm. Tomasz Harężlak 

Apteka Zakładowa, 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Bydgoszczy,
Katedra Technologii Postaci Leku, Wydział Farmaceutyczny Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 

„TECHNOLOGIA”

Przyszłość technologiczna a przeglądy lekowe

Ciągły rozwój technologiczny przyczynia się do optymalizacji pracy farmaceutów, dzięki czemu codzienne zadania realizowane są w krótszym czasie i z większą dokładnością. Optymalizacja automatyzuje żmudne, powtarzalne czynności i pozwala skupić się na problemach wymagających kreatywności oraz myślenia wielopłaszczyznowego. Ta zasada ma również miejsce w przypadku pracy nad przeglądami lekowymi. 

Optymalizacja to też dużo łatwiejszy dostęp do zgromadzonych danych nt. pacjenta i wdrożonego leczenia. Grupowanie oraz sortowanie leków w zależności od ich właściwości farmakologicznych, postaci oraz dróg podania, pozwala na dużo bardziej efektywną analizę zaleconych środków medycznych. Ponadto, system umożliwia wykrywanie najczęstszych błędów lekowych, przez co uwaga farmaceuty kierowana jest w odpowiednie miejsce. Przy dużej ilości pacjentów, pozwala również na ustalenie priorytetów. Funkcjonalność systemu może zgłaszać pacjentów, u których występuje największe prawdopodobieństwo wystąpienia nieprawidłowości w farmakoterapii.

„Na świecie można zauważyć tendencję do cyfryzacji służby zdrowia. Dane medyczne powinny być przechowywane w postaci elektronicznej i dostępne dla wszystkich osób zaangażowanych w proces leczenia, także dla farmaceuty. W czasach, gdy codziennie powstają nowe publikacje naukowe, farmaceuta nie może polegać tylko i wyłącznie na informacjach zdobytych podczas studiów – wykorzystanie technologii umożliwia mu bowiem aktualizację wiedzy oraz regularne podnoszenie kwalifikacji zawodowych.”

mgr farm. Paweł Skarbek 

Farmaceuta, programista Java i konsultant ds. systemów aptecznych w Lideo S.A.